Het is een onstuimig boek om je tanden in te zetten, ‘Bizar’ van Sjoerd Kuyper: ruim driehonderd bladzijden boordevol ideeën over de wereld en het bestaan, een scheut Shakespeare en een snuf Schopenhauer, vol scherpe maatschappijkritiek, schaterlach-humor, om de paar bladzijden een zin die het noteren waard is en een avontuur dat de titel eer aandoet.
Een authentiek boek met lef, van een hartstochtelijk schrijver, die zijn (jonge) lezers uitdaagt en tart met zijpaden, plotse sprongen in de tijd, ongeloofwaardige wendingen en een onbetrouwbare verteller, die vaak doodleuk schrijft dat ze zo’n wending heeft verzonnen.
Van haar psychiater moet Sallie Mo (13) gaan leven in plaats van lezen. Tot nu toe zat ze altijd met haar neus in de boeken en nam ze weinig deel aan de wereld erbuiten. Tijdens een kampeervakantie moet ze een dagboek bijhouden over wat ze in de echte wereld meemaakt.
Kinderheilstaat
Dat is nogal wat: ze ontdekt een meisje dat zich met haar tweelingbroertjes schuilhoudt in een bunker. Deze Jackie is van huis weggelopen, omdat ze er niet meer tegen kan dat haar vader - bankier met een rinkelende kassa op de plek van zijn hart - mensen bedriegt en er miljoenen voor opstrijkt. Met een groep kinderen besluit ze een ‘kinderheilstaat’ op te richten, maar dat gaat vreselijk mis.
De nasleep van de bankencrisis in een jeugdboek, je moet er maar opkomen. Zo stipt Kuyper veel actuele thema’s aan: de vluchtelingenstroom, euthanasie, racisme, de politieke verwaarlozing van de kunsten, feminisme, enzovoort. Sallie Mo moet de wereld in - waar Jackie juist aan wil ontsnappen - en daarom dringt die zo fel door in haar dagboek.
Kuyper weet precies wat hij doet. Denk je net: wel érg ouwelijk, die Sallie Mo, dan laat hij haar zeggen dat ze is uitgekeken op haar jeugd en een ‘ouwe ziel’ heeft. Denk je: beetje traag stuk, dan schrijft ze: “Het duurt wel erg lang voor er wat gebeurt.” Denk je: beetje zwabberende structuur, dan zegt ze: “In een boek is alles netjes geordend, nou, in dit boek niet.” Zo reflecteert dit verhaal op het schrijven zelf.
En dat is relevant, want de vraag die Sallie Mo tot aan het verrassende, ontroerende slot bezighoudt, gaat over de verhouding tussen fictie en werkelijkheid, leugen en waarheid. Bestaat er eigenlijk wel een waarheid? “Niets is waar”, zei haar opa altijd, “en zelfs dat niet.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten