Nationale Broer en Zus Dag

Op 30 September is het Broerzusdag. Geef op deze dag wat extra aandacht aan je broer of zus!

In de collectie hieronder vind je een aantal boeken waarin de band tussen broers en zussen het belangrijkste thema is. 

Waarom jongeren minder lezen

 De Boekenweek voor Jongeren moet jonge mensen weer aan het lezen krijgen. Maar waaróm lezen ze minder dan vroeger? Niet omdat ze er te lui voor zijn, schrijft Charlotte Remarque (22). Het is eerder andersom: het boek is slachtoffer van hun optimaliseringsdrift.

Ik ben Charlotte, 22 jaar en omringd door jonge, slimme mensen, die academisch zijn of worden geschoold. Boekenwurmen, zou je denken. Maar lezen lijken ze nauwelijks te doen, en nagenoeg geen van hen leest romans. Hoe komt dat?

Een vaak geopperde reden is de digitalisering van vermaak. De trek van het blauwe licht. Mensen van mijn leeftijd zouden een beperkte aandachtsspanne hebben en zich niet kunnen concentreren op iets langers dan een filmpje op TikTok (30 seconden). Daar is ongetwijfeld iets van waar. Onze breinen zijn door het smartphonescherm geconditioneerd geraakt om snelle prikkels op te schrokken als waren het snoepjes. 

Dan is er het argument dat ik vooral hoor van de generatie onder mij, mijn broertje van 16 (generatie Z): dat veel Netflixseries inmiddels beter zijn dan boeken. Die series vertellen óók een verhaal, maar dan met alle toeters en bellen van een visueel medium. Hier valt ook niet over te twisten. Televisieseries zijn geen dom entertainment. Zeker sinds streamingdiensten hele seizoenen tegelijk online zetten, bootsen ze steeds meer de vertelvorm van de roman na. Series hoeven niet, zoals vroeger, iedere week de kijker te herinneren aan het plot. Ze zijn makkelijk terug te kijken. Ze kunnen daardoor grootse verhalen vertellen, net als romans dat kunnen.

Maar waar de tieners van nu veel vaker het boek zonder schaamte links laten liggen, zit dat anders met millennials (grofweg: de twintigers en dertigers). Die willen nog wel lezen. Of ze vinden dat ze het eigenlijk wel zouden moeten. In ieder geval willen ze lezend worden gezien.

Lezen is uit, maar boeken zijn in. Het scherm trekt, maar we verafgoden het boek nog steeds, misschien wel meer dan ooit. We hebben het gevoel dat lezen belangrijk is, dat er van alles is dat we gelezen moeten hebben.

Bildung

Ik vroeg een vrouw die al dertig jaar in het boekenvak werkt wat ik nou moest hebben gelezen. Verontwaardigd keek ze me aan. ‘Wat je moet hebben gelezen? Niks, als je maar niet stopt met lezen.’

Ze vertelde dat je pas écht een intellectuele ontwikkeling doormaakt als je jarenlang romannetjes ligt te lezen in je studentenkamer. Maakt niet uit wat, gewoon, wat je leuk vindt. ‘Als je maar gestaag doorleest, kom je alles wel een beetje tegen. Onopgemerkt telt het bij elkaar op en word je steeds meer mens. Dat noemen we dan bildung. Bedank me maar over dertig jaar.’

Leuk en aardig, dacht ik. Maar wat kan ik lezen om nu resultaat te zien? Waar kan ik jarenlange gestage menswording op mijn cv zetten? Ik heb helemaal geen tijd voor bildung.

Misschien is dit de crux, hét verschil met vroeger, met haar generatie: dat wij het boek niet meer beschouwen als bron van vermaak, maar bovenal als middel tot een doel. Informatie. Eruditie. Reputatie.

Een studiegenoot van mij houdt al jaren vol dat fictie tijdverspilling is. Met non-fictie ligt het anders, volgens hem. Daar léér je tenminste iets van. Jarenlang legde hij zichzelf een houterig geschreven wereldgeschiedenis op. Die zeulde hij mee van café naar college naar studentenkamer. Erin lezen deed hij niet, dat ding was onleesbaar. Zijn kennis nam niet toe; het enige wat toenam was zijn schuldgevoel.

Snel en optimaal

Daar zit het euvel. Mijn generatie is gefixeerd op het optimaliseren van tijd. Productiviteit, of op zijn minst het streven naar productiviteit, is deze cv-oppoetsende, stagelopende burn-outgeneratie eigen. Waar die mentaliteit vandaan komt, daarover kun je boeken vol speculeren. Bindend studieadvies, de wedloop die de freelancewereld met zich meebrengt, een onverbiddelijke arbeids- en woningmarkt, of toch gewoon weer smartphoneschermpjes. De druk is hoog om iedere minuut nuttig in te vullen.

De gamification die we kennen van stappentellers en productiviteitsapps is ook richting het lezen gewoekerd. Op een e-reader staat onderin hoelang het nog duurt tot je het boek uit hebt, als een routebeschrijving. ‘Tijd tot einde hoofdstuk: 12 minuten. Tijd tot einde boek: 4 uur en 28 minuten.’ Het instinct om te winnen neemt je over en je gaat jakkeren – van die 4 uur en 28 minuten kunnen we wel wat afschaven! Advertenties voor luisterboek-apps spelen in op de schaarste van tijd: luister een hoofdstuk terwijl je strijkt, forenst of hardloopt. Vergeet niet de reclames voor speed reading-cursussen die je overal tegenkomt. 70 woorden per minuut? Daar kunnen we 120 van maken.

Het lezen moet niet alleen snel, het boek zelf moet ook optimaal zijn. Aan de bestsellerlijsten kun je aflezen wat de jonge, slimme lezer nog trekt: Yuval Harari, Rutger Bregman. Aan de ene kant sterft boekensnobisme uit en aan de andere kant vinden we het belangrijk om geïnformeerd over te komen. De zucht naar het informatiefste boek dempt logischerwijs de interesse in fictie, waarvan de toegevoegde waarde niet onmiddellijk helder is. We willen niet stukje bij beetje mens worden, we willen de geschiedenis van de mensheid in één keer kunnen kopen.

Angsten

De boeken spelen in op de angsten van deze generatie. Ze bieden een one-stop shop voor al onze behoeften, voor de jonge intellectueel die geen tijd heeft voor bildung: het wereldbeeldverschuivende, allesbevattende non-fictieboek dat je gelezen móét hebben. Ik heb niets tegen dit soort boeken, maar de taal (Everything you need to know about… This will change your entire view on…) en de marketing spelen bewust of onbewust in op de behoefte om van lezen een productieve activiteit te maken. Dat geldt ook voor de vliegveldbestseller over not giving a fuck, de optimalisatiegoeroes achter Flow, The Power of Habit en zelfs Jordan Peterson – het zijn boeken voor deze tijd, omdat ze beloven om in één klap je leven te veranderen.  Dit zijn de proteïneshakes van de boekenwereld. Koken of kauwen hoeft niet, voedingswaarde is gegarandeerd.

Deze houding tegenover leven en lezen – dat er een optimale, efficiënte manier is om het te doen – roeit veel meer uit dan alleen fictie. Het maakt van ieder boek een moetje, een kans om jezelf te verbeteren en om het meeste uit je tijd te halen. Kunst om de kunst delft het onderspit wanneer optimalisatie het hoogste doel is. Terwijl er uit lezen zo veel plezier te halen is. Ergens denk ik dat we ons dat nog kunnen herinneren. Maar dan moeten we wel eerst berusten in het idee dat niet iedere seconde telt.

Hebban Debuutprijs 2020 voor Viktor van Judith Fanto

De eindjury van de Hebban Debuutprijs 2020 vond dat 'Viktor' alles heeft wat een fijne roman nodig heeft: een welgestelde familie, een zwart schaap, oorlog en tal van onverwachte wendingen. Maar ook op stilistisch vlak is alles in orde: een strakke structuur, de zoektocht naar de eigen identiteit als hoofdthema en een prachtige vertelstijl. Lees hier het volledige juryrapport.

De Hebban Debuutprijs

De Hebban Debuutprijs is een aanmoedigingsprijs voor debutanten georganiseerd door lezerscommunity Hebban.nl en werd in 2016 voor het eerst uitgereikt (toen nog als ‘Hebban Award voor het Beste Debuut’). De Hebban Debuutprijs richt zich op Nederlandstalige literaire fictie, literaire non-fictie, spanning, feelgood en young adult en is de enige juryprijs van Nederland en Vlaanderen met een grote invloed van lezers. Een lezersjury bestaande uit meer dan 100 lezers bepaalt de shortlist. Een professionele jury bestaande uit boekverkopers en Hebban-redacteuren kiest het beste debuut.

Manon Uphoff wint Tzum-prijs voor de mooiste zin van het jaar

Manon Uphoff is de winnares van de Tzum -prijs 2020. Die gaat altijd naar de mooiste zin uit een boek dat het voorgaande jaar is geschreven.

De hare staat in haar veel geprezen roman Vallen is als vliegen (verschenen bij Querido) en luidt:

‘En hier ben ik, kruipend naar die plek die tot vandaag zijn angstparfum van gele orchidee, passiebloem en mest uitwasemt, in een poging te aanschouwen wat ik daar geweest ben: het laatste poppetje in de matroesjka, met de scheef geschilderde kommaoogjes, het poppetje dat je niet kan openen.’

De hoogte van de Tzum -prijs is afhankelijk van de lengte van de zin. Per woord krijgt de schrijver één euro. In dit geval bedraagt de Tzum -prijs 48 euro. Daarnaast ontvangt de schrijver een bokaal.

Jury is lyrisch over zowel die zin als het boek

,,In Vallen is als vliegen laat Uphoff zien dat ze het brede palet aan stilistische mogelijkheden op meesterlijke wijze kan inzetten. De winnende zin begint met ‘En’, zoals zo veel zinnen in het boek (of met ‘Of’) om de gelijktijdigheid van gebeurtenissen en contrasterende emoties te benadrukken, zoals ook het neologisme ‘angstparfum’ een combinatie van ‘gele orchidee, passiebloem en mest’ is”, stelt de Tzum -jury.

En: ,,In het tweede deel van de zin zit een beeld dat wellicht het boek samenvat: de schrijver die op zoek is naar wie zij toen was. De woorden ‘het poppetje dat je niet kan openen’, die de laatste woorden van het hoofdstuk zijn, vormen een schrijnend contrast met het misbruik op de bladzijden daarvoor.” Misbruik, want Vallen is Vliegen is een autobiografisch gestuurde roman over seksueel misbruik binnen het gezin.

Schrijfster El Bezaz overleden

Schrijfster Naima El Bezaz is vorige maand overleden. 

El Bezaz, die opgroeide in Alphen aan den Rijn, debuteerde in 1995 op 21-jarige leeftijd met De Weg naar het Noorden, welke verscheen bij uitgeverij Querido. Haar boek Vinexvrouwen (2010) werd een bestseller, net als de opvolger Meer Vinexvrouwen. Hierin beschrijft ze het beklemmende leven in Nederlandse vinexwijken.

El Bezaz stond bekend als een auteur die in haar boeken seksualiteit en scherpe kritiek op de maatschappij niet schuwde. Na publicatie van haar psychologische roman De Verstotene in 2006 werd ze een tijd vanuit conservatief-islamitische hoek bedreigd. Ze trok zich door de bedreigingen aan haar adres een tijdje terug uit de publiciteit.

De Marokkaans-Nederlandse auteur kampte in de jaren daarna met depressies. Een onderwerp dat terugkomt in haar boek Het Gelukssyndroom (2008), waarin ze schrijft over een Marokkaanse vrouw met psychische klachten. In 2014 nam ze afscheid van uitgeverij Querido en tekende bij Lebowski.

El Bezaz stapte zelf uit het leven. Ze was getrouwd en had twee dochters.

Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem via de chat op 113.nl, of bel 113 of 0800-0113.

Papier hier

Jonge talentvolle kunstenaars creëren samen met bekende schrijvers nieuw werk met gerecycled papier • Met o.a. Carry Slee, Herman Koch, Paulien Cornelisse, Splinter Chabot, Adriaan van Dis en Heleen van Royen • Opening 26 november in de KB, de nationale bibliotheek in Den Haag • In 2021 exposities in tal van openbare bibliotheken door het hele land

Creatief platform MOAM initieert een unieke expositie die kunst combineert met boeken. Zestien jonge kunstenaars uit verschillende disciplines zijn gekoppeld aan zestien toonaangevende Nederlandse schrijvers. In de afgelopen maanden werkten de kunstenaars nauw samen met de auteurs, en creëerden zij werk geïnspireerd op een boek van de auteur. Elk kunstwerk heeft gerecycled papier als basismateriaal.

Papier Hier vestigt de aandacht op de rijkdom van boeken. De kunstwerken zullen bezoekers op een innovatieve manier inspireren en informeren over kunst, boeken en duurzaamheid. Papier Hier zet deze jonge kunstenaars in de spotlight en wijst zowel op het belang van duurzaamheid als het lezen van boeken.

Oprichter van MOAM, Martijn Nekoui: 'Het is enorm bijzonder om de inspiratie van zowel schrijvers als kunstenaars in tweetallen te zien samenkomen! Van de kleurrijke jeugd van Abdelkader Benali tot de griezelige, papieren maskers van Paul van Loon en van papier koken en vervormen met Yvette van Boven tot de typemachine uit de jeugd van Esther Verhoef. Ik ben samen met de partners ongelooflijk benieuwd naar het eindresultaat!'

Dit is de longlist van de Boekenbon Literatuurprijs 2020

 Deze auteurs maken kans op de eerste Boekenbon Literatuurprijs 2020 ter waarde van 50.000 euro:

• Patrick Bassant – De vlinder in de inktpot (Wereldbibliotheek)
• Oscar van den Boogaard – Jachthuis (De Bezige Bij)
• Charlotte Van den Broeck – Waagstukken (Arbeiderspers)
• Stephan Enter – Pastorale (Van Oorschot)
• Maarten ’t Hart – De nachtstemmer (Arbeiderspers)
• Thomas Heerma van Voss – Condities (Das Mag)
• Oek de Jong – Zwarte schuur (Atlas Contact)
• Mensje van Keulen – Ik moet u echt iets zeggen (Atlas Contact)
• Herman Koch – Finse dagen (Ambo|Anthos)
• Marcel Möring – Amen (De Bezige Bij)
• Donald Niedekker – Zo zie je alles (Koppernik)
• Richard Osinga – Wie de rechtvaardigen zoekt (Wereldbibliotheek)
• Jannie Regnerus – Het wolkenpaviljoen (Van Oorschot)
• Koen Sels – Gloria (Het Balanseer)
• Wytske Versteeg – Verdwijnpunt (Querido)

Op dinsdag 29 september maakt de jury de Shortlist van maximaal vijf genomineerde boeken bekend en op donderdag 12 november wordt het winnende boek bekend gemaakt in de Centrale Bibliotheek in Den Haag.

Première boekverfilming "Buiten is het feest"

 De film Buiten is het feest, met in de hoofdrollen Abbey Hoes en Georgina Verbaan, gaat op 28 september in première op het Nederlands Film Festival.

De film is gebaseerd op de roman Maar Buiten is het feest van Arthur Japin, die zich voor het verhaal liet inspireren op het leven van Karin Bloemen.

Buiten is het feest gaat over zangeres Sonne (Hoes), die na de onverwachte dood van haar zus haar nichtje in huis neemt. Om haar te beschermen voor haar biologische vader (Eelco Smits), die de voogdij eist, wordt ze gedwongen te vertellen over haar familiegeschiedenis.

De film is geregisseerd door Jelle Nesna (Carmen van het Noorden).

Distributeur September Film maakte maandag ook bekend dat de films Kom hier dat ik u kus (26 september) en De vogelwachter (30 september) hun opwachting maken op het Nederlands Film Festival.

De leesclub van Nescio

 

Een leesclub die bestaat uit zes vijftien-, zestienjarige jongens, leerlingen 4 vwo, dat moet wel iets bijzonders zijn. En dat is het ook. Jip Steman en Wouter van Wensveen zijn erg enthousiast over wat ze er leren van Jips vader Bas Steman. Nescio bestaat nu één schooljaar, ze hebben zes boeken gelezen, aangedragen door Bas. Maar dat gaat veranderen: binnenkort gaan ze zelf boeken uitkiezen en bijeenkomsten voorbereiden. Jip en Wouter, en Daan Kesseler, Alan Meijer, Sem de Muinck Keizer en Timo Wahl, zijn druk bezig met ‘coming of age’, volwassen worden, en daar zijn de boeken tot nu toe ook op afgestemd (hoewel ook Karel en de Elegast op het menu heeft gestaan). 

Bas leert de jongens zien wat de auteur eigenlijk doet, onder het motto: er valt in een boek geen mus van het dak zonder dat het een betekenis heeft. En ze ontdekken het nu zelf: dat glas rode wijn heeft te maken met het communisme van de hoofdpersoon; dat woord ijspegel dat vijftig bladzijden eerder ook werd genoemd verwijst naar een kil karakter. Zo wordt lezen fascinerend. Ze leren op zoek te gaan naar thema’s, naar hoofdpersonen en sleutelfiguren, naar historische context. En als dan ook nog Adriaan van Dis zelf komt vertellen hoe het lezen van één gedicht ooit zijn leven veranderde, dan gaat literatuur wel voor je leven. Of dat mensen Van Dis aanspreken omdat ze bij allerlei gebeurtenissen in zijn Ik kom terug zelf aanwezig zijn geweest, terwijl die gebeurtenissen compleet verzonnen zijn: geweldig.

De zes boeken die ze hebben gelezen vinden ze allemaal erg goed. Ze willen graag Wij noemen, de ‘expliciete roman’ van Elvis Peeters over een pubergroepje. En De aankomst, de wielerroman van Bas Steman.

Nescio blijft bestaan tot het eindexamen van de jongens, over twee jaar. Daar willen ze natuurlijk graag een mooi cijfer halen. Maar er is niets schools aan de leesclub. Iedere bijeenkomst begint met zelf koken, want dat is gezellig en je hoort het ook gewoon te leren, heeft Bas ze voorgehouden: de leuke meisjes letten daar op.

International Booker Prize voor Marieke Lucas Rijneveld!

Schrijver Marieke Lucas Rijneveld heeft woensdag als eerste Nederlandse auteur voor haar boek De avond is ongemak (The Discomfort of Evening) de vanwege corona uitgestelde International Booker Prize gewonnen.

  

 

De 29-jarige Rijneveld is de eerste Nederlandse schrijver die de shortlist haalde van de prestigieuze, internationale literaire prijs. Rijneveld zei in een videoboodschap bij de bekendmaking door Booker jury-voorzitter Ted Hodgkinson dat ze het een enorme eer vond om de International Booker Prize 2020 te ontvangen. “Ik kan niet anders zeggen dan dat ik zo trots ben als een koe met zeven uiers!” 

Ze won een bedrag van 50.000 pond, te delen met vertaler Michele Hutchison.

De avond is ongemak is het schrijnende verhaal van een gereformeerd boerengezin dat wordt getroffen door de dood van Matthies, de zoon-die-uit-schaatsen-ging-en-verdronk. Het wordt verteld door de ogen van hoofdpersoon ‘Jas’, zijn tienjarige zusje dat niet mee mocht en zich sindsdien verschanst in haar jas – met twee padden in een emmer en Dieuwertje Blok, de ‘krullenmevrouw’ van het Sinterklaasjournaal als enig licht in de duisternis – in een ontsporend gezin en een ontsporend verhaal.

Van De avond is ongemak (Atlas Contact, eerder bekroond met de AVN Debutantenprijs en de Peter van Straaten Psychologieprijs) zijn in Nederland en België al 80.000 exemplaren verkocht. Het is in 21 landen in vertaling verschenen. De Engelse vertaling The Discomfort of Evening verscheen afgelopen maand en nam het op tegen vijf andere boeken.

Vertaler Michelle Hutchison liep bij het het vertalen op tegen de soms gruwelijke scènes in Rijnevelds roman. “Als vertaler ben je de trouwste lezer van het boek. Je leest het diverse keren om tot de diepte te komen. En als je dat met deze scènes doet, kruipen ze echt onder je huid. Zeker die waar kinderen met elkaar experimenteren. Erg wrede scènes. En heel veel verdriet. Een van de grote thema’s in het boek is hoe na de dood van een kind een gezin uit elkaar valt. Ieder lid van dat gezin zoekt een eigen manier om met dat verdriet om te gaan. Het is een heel krachtig boek, dat je niet loslaat. Ik vond het een krachtig debuut en zag ook meteen de internationale mogelijkheden.” 

Natuurlijk aanwezig in onze mediatheek:-)