woensdag 30 augustus 2023

Marga Minco (103), schrijfster van Het bittere kruid, overleden

Schrijfster Marga Minco is op 103-jarige leeftijd overleden. Ze debuteerde in 1957 met Het bittere kruid, dat uitgroeide tot een klassieker in de Nederlandstalige literatuur over de Tweede Wereldoorlog. Er zullen weinig mensen zijn die Het bittere kruid niet hebben gelezen, op de middelbare school, kort of lang geleden. Nog altijd is het boekje een onverbiddelijke topper voor de literatuurlijst. Het is een dunnetje; dat kan meehelpen. Maar het verhaal over een Joods gezin in de Tweede Wereldoorlog dat wordt weggevoerd en vermoord, is ook zo helder, eenvoudig en direct geschreven dat iedereen het begrijpt. Wát erin staat is eigenlijk nooit te begrijpen. Dat een doodgewoon, liefdevol gezin uiteen wordt gereten omdat iemand vond dat ze van het verkeerde ras of geloof waren. Dat ze dood moesten. En dat niemand hen beschermde. Niet De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans, De aanslag van Harry Mulisch of Kort Amerikaans van Jan Wolkers werd in de Nederlandse literatuur het iconische boek over de Tweede Wereldoorlog, maar Het bittere kruid, van hun generatiegenoot Marga Minco, die in 1920 werd geboren als Sara Menco. Voor de oorlog is ze journalist bij de Bredasche Courant, dat ook een paar literaire verhalen van haar plaatst. Ze wordt daar ontslagen als de oorlog uitbreekt. In 1945 trouwt ze met dichter Bert Voeten met wie ze twee dochters krijgt. Ze blijft schrijven; na de oorlog publiceert ze verhalen in het humoristische tijdschrift Mandril en in Het Parool. P.C. Hooftprijs op 98-jarige leeftijd In 1957 debuteert ze als Marga (haar onderduiknaam) Minco met Het bittere kruid, dat is gebaseerd op aantekeningen uit de oorlog die ze was kwijtgeraakt. Het kreeg meer dan vijftig drukken. Ondanks deze everseller zou ze nooit gerekend worden tot de grote Drie, Vier of Vijf van de Nederlandse literatuur, hoewel alles wat ze daarna publiceerde van hoog niveau was. Pas op haar 98ste, in 2019, werd haar de hoogste literaire onderscheiding, de P.C. Hooftprijs toegekend – schandalig laat. Dat vond ze zelf ook, zei ze in interviews. Maar goed, ze hád hem tenminste.