Jongeren weer aan het lezen krijgen, dat is de missie van de Boekenweek voor Jongeren. Presentator Cesar Majorana en docent Matijs Lips vertellen in De Nieuws BV hoe zij jongeren aansporen. 

Nederlands docent Matijs Lips werd vorig jaar uitgeroepen tot de beste docent van Nederland. Volgens de jury brengt hij literatuur tot leven. Wat is zijn geheim? Volgens Lips is het belangrijk dat je je leerlingen goed kent en weet waar hun interesses liggen. Zo wist hij dat zijn leerling Job van mythologie houdt, voor Lips is het dan vanzelfsprekend welke boeken hij zijn leerling kan aanbevelen.

Lips noemt nog een voorbeeld, een van zijn leerlingen houdt eigenlijk niet van lezen, maar hij houdt wel heel veel van Ajax. "Tegen hem heb ik gezegd, ga de biografie van Nuri lezen." Daarnaast vindt Lips dat je als docent kinderen moet laten zien hoe mooi literatuur is en wat het iemand kan opleveren.

Online lezen

Het aantal jongeren dat leest neemt jaarlijks af. Toch ziet presentator Cesar Majorana het positief in. "Als ik door mijn Instagram-feed heen scrol, zijn de teksten onder de foto's van influencers vaak heel lang. Dat is een trend geworden. Zij zijn er ook achter gekomen dat als ze goede verhalen willen vertellen een foto alleen niet genoeg is."

Lips en Majorana waren als tieners absoluut geen lezers. Lips zijn liefde voor boeken begon door Komt Een Vrouw Bij de Dokter, "je kunt natuurlijk discussiëren of het literatuur is, of niet." Doordat zijn moeder op dat moment kanker had, leerde het Lips om de ziekte beter te begrijpen.

"Taal is het voertuig van ons denken"

‘Het brein heeft honger’
Of je nu van papier leest of van een scherm, lol hebben in het lezen van teksten zorgt voor een verbetering van je hersenfunctie. Je neemt waar, en je ver-beeldt: je maakt een mentaal beeld van het omschrevene. Eenmaal aangemaakt, blijft dit mentale schema beschikbaar, ook na het sluiten van het boek. Dit biedt voordelen voor de kennis en inzichten die je met lezen opdoet. Verhalen over mensen, over de toekomst of juist het verleden, zorgen voor beelden die ondersteunend zijn voor het denken. De informatie die via het lezen tot ons komt is als voeding voor je brein.

Kinderen en jongvolwassenen
Door jeugdigen zelf te laten lezen of door voor te lezen, help je ze ver-beelden, ver-klanken en ver-kennen. Lezen draagt bij aan bredere vorming; aan het verkrijgen van kennis en inzichten van binnen en buiten school, die nodig is voor verdere ontplooiing. Het is ook belangrijk voor Bildung. En ervaring in het lezen zorgt voor creativiteit, het kunnen maken van plannen en het overzien van consequenties van je plannen of je handelen. Door te lezen kun je ook meer te weten komen over andermans gevoelens en gedachten, en dat is belangrijk voor de ontwikkeling van empathie. Dit laatste werd overigens tijdens het seminar bevestigd in een gesproken column van ervaringsdeskundige Özcan Akyol. Want in elk verhaal schuilen emoties, fantasie, rollen en de mogelijkheid van identificatie. Spreek daarom de van nature aanwezige nieuwsgierigheid aan bij het introduceren van een boek of tijdens het voorlezen.

Lezen is essentieel en verdient een comeback: LEZEN 2.0
Tieners, jong-volwassenen en volwassenen verschillen in de leesstrategieën die ze gebruiken, zo blijkt uit neuropsychologisch onderzoek en zelfs uit hersenscanning studies. Het is door ervaring en leeftijd dat de leesstrategieën veranderen. Ik pleit ervoor om met nieuw elan het lezen te stimuleren, maar nu ook met de nieuwe wetenschappelijke kennis over het belang van lees-plezier. Voor LEZEN 2.0 is het nodig dat samenleving, opvoeders én onderwijsgevenden werken aan een attitudeverandering.
Lezen is méér dan een tijdsbesteding. Het leidt namelijk tot ontplooiing en ontwikkelt het denken – en dit geldt voor elke leeftijd. Propageer dat lezen cool, sexy en neo-hip is. En werk aan het lees-plezier: de ‘Lol in Lezen’. De voordelen, functies en de manier van lezen gaan niet overgenomen worden door internet of ICT. Deze bieden andere mogelijkheden, en ontwikkeling in het gebruik van digitale media en computertechnologie zijn niet strijdig met het belang van ‘lees eens een boek’. Tot slot is het, zoals eerder genoemd, goed voor de ontplooiing om middels het lezen actief te werken aan ver-beelden en ver-woorden.

“Taal is het voertuig van ons denken” – Jelle Jolles

Bianca Mastenbroek wint Thea Beckmanprijs.

Met het boek ‘Hendrick, de Hollandsche indiaan’ heeft schrijfster Bianca Mastenbroek uit Eindhoven de Thea Beckmanprijs gewonnen. De prijs werd zaterdag 14 september uitgereikt in het Archeon in Alphen aan de Rijn.  Mastenbroek won ook de prijs van de kinderjury.

Hendrick, de Hollandsche indiaan is een verhaal over de
botsing tussen twee culturen en over de gevolgen van de Nederlandse 17e-eeuwse expansie- en handelsdrift voor
een trots en vredelievend volk. De jury is vol lof over dit
‘spannende en met vaart geschreven avonturenboek’,
gebaseerd op historische gebeurtenissen.
‘Een knap geschreven jeugdroman, gebaseerd op
historische gebeurtenissen. Een boek dat erin slaagt
om de complexe historische werkelijkheid
van een tamelijk onbekende episode uit
de Nederlandse geschiedenis overtuigend
vanuit meervoudig perspectief te beschrijven.’

De prijs bestaat uit een geldbedrag van 1000 euro. Naast de volwassen
jury is er ook een kinderjury. Deze reikt  De Jonge Beckman uit, de prijs
voor het beste historische jeugdboek volgens de lezers zelf.
Ook deze prijs - een geldbedrag van 500 euro - ging naar Mastenbroek.

De andere genomineerden waren Wilma Geldof (Het meisje met de vlechtjes),
Luc Hanegreefs (Volle maen), Martine Letterie (Nooit meer thuis) en Joyce Pool
(Het Kompas)

De jury bestond uit voorzitter Hubert Slings (stichting entoen.nu) en de leden
Henne van Beveren (kinderboekwinkel Silvester, Zoetermeer), Liselotte
Dessauvagie (Desgevraagd leesbevordering), Monique Veldman (Archeon) en
Moniek Warmer (Stichting Jaap ter Haar). 

13 september, internationale Roald Dahl dag.

Geen schrijver ter wereld bedacht zoveel angstaanjagende, onuitstaanbare en fantastische figuren als Roald Dahl. Niet zo gek dus dat kinderen over de hele wereld zijn boeken zoals De GVR, Sjakie en de chocoladefabriek, Daantje de wereldkampioen, Matilda en De heksen verslinden. En dat terwijl hij nooit van plan was om kinderboekenschrijver te worden!

Gek op geintjes

‘Ik word dokter!’ riep Roald Dahl als je hem als jongen naar zijn droombaan vroeg. Maar om dokter te worden, moet je jarenlang naar school en dat zag hij wat minder zitten. Niet zo vreemd: in de tijd dat hij op school zat, mochten leraren nog tikken uitdelen. En omdat Roald Dahl vaak geintjes uithaalde, kreeg hij het regelmatig aan de stok met zijn leraren.

Heldhaftige avonturen

Gelukkig had Roald Dahl nóg een droom: het avontuur opzoeken. Toen hij van school kwam, kreeg hij een baan bij oliebedrijf Shell. Dat klinkt misschien niet heel spannend, maar hij werd voor drie jaar naar Afrika gestuurd, waar hij tussen de slangen en leeuwen woonde. Nog voor de drie jaar om waren, brak de Tweede Wereldoorlog uit en wachtte er een nieuwe uitdaging: Roald Dahl werd piloot bij het Engelse leger. Al tijdens zijn eerste vlucht stortte zijn vliegtuig neer. Zwaargewond – zijn neus moest zelfs opnieuw aan zijn gezicht worden genaaid – belandde Roald Dahl in het ziekenhuis. Maar hij gaf niet op: toen hij na een halfjaar hersteld was, klom hij direct weer in zijn vliegtuig. Hij haalde vijf vliegtuigen van tegenstanders uit de lucht én hij overleefde de oorlog.

Van oorlogsheld tot schrijver

Na zijn pilotentijd besloot Roald Dahl het rustiger aan te doen op avonturengebied. Precies op dat moment ontmoette hij een wereldberoemde schrijver die een verhaal over een oorlogsheld wilde schrijven. Roald Dahl wilde daar wel aan meewerken en zette zijn belevenissen voor de schrijver op papier. Die was zo onder de indruk van Dahls schrijfkunsten dat hij niks aan het verhaal veranderde en het naar een tijdschrift stuurde. Dat tijdschrift was ook enthousiast en gaf Roald Dahl duizend dollar voor zijn verhaal. Vanaf dat moment had hij de smaak van het schrijven te pakken.

Die ken ik!

Het eerste boek dat Roald Dahl schreef, was een kinderboek, maar daarna schreef hij een tijdlang vooral verhalen en filmscripts voor volwassenen.

Zo schreef hij zelfs het script van een James Bond-film! Een van de verhalen die hij voor volwassenen schreef, heette De wereldkampioen en ging over twee stropers die het record fazanten stelen op hun naam willen zetten. Heb je dit verhaal eerder gehoord? Dat zou heel goed kunnen; later schreef Roald Dahl het opnieuw voor kinderen en noemde het boek Daantje, de wereldkampioen.

Van Jimmy naar Matilda

Nadat zijn kinderen geboren waren, schreef Roald Dahl steeds meer kinderboeken. Ze begonnen meestal als verhaaltjes voor het slapengaan. De schrijver was heel erg trots op zijn boek Matilda. Al vond hij de eerste versie van het verhaal zo slecht dat hij het helemaal opnieuw schreef. Hij veranderde hoofdpersoon Jimmy in de superslimme Matilda. Met succes: de schrijver won belangrijke prijzen met dit verhaal, zoals de Prijs van de Nederlandse Kinderjury.

Henk van Straten is de eerste schrijver van het Brabants boekenweekgeschenk.

Brabant krijgt haar eigen Boekenweekgeschenk. Henk van Straten uit Eindhoven is de eerste schrijver van het Brabants Boek Present. 'Van Gogh sneed hier nooit een oor af', is de titel van zijn boek. Zijn werk wordt van 7 tot en met 15 september meegegeven aan lezers in de Brabantse boekenwinkels om literair toptalent te stimuleren.

'Van Gogh sneed hier nooit een oor af', gaat over een welgesteld, links liberaal echtpaar uit Nuenen dat wordt ontvoerd. Het boek vormt de start van een nieuwe literaire traditie met als doel toptalent een kans te geven nieuw werk te schrijven voor een groot publiek in de provincie.

"Het stel dat wordt ontvoerd, is een metafoor voor de huidige ontwikkelingen en spanningen in de samenleving", vertelt Van Straten in het radioprogramma Afslag Zuid. "Het is een spannend verhaal, maar ook een beetje luguber."

Wim van de Donk, voorzitter van het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant, is blij met het initiatief: “We willen Brabantse schrijvers bekendheid geven en in positie brengen. Deze provincie verdient een rijk literair klimaat.”

Bekend van
Henk van Straten (1980) schrijft romans en journalistiek. Hij werkte voor o.a. Volkskrant Magazine, Esquire, Linda. en Elle. Tot driemaal toe werd hij genomineerd voor de BNG Literatuurprijs en stond hij op de longlist van de Libris Literatuur Prijs

Lezers die voor meer dan 12,50 euro aan boeken kopen in een Brabantse boekwinkel, krijgen het geschenk in september gratis aangeboden.

NPO eert 50 jaar Turks Fruit met documentaire.

De NPO wijdt eind oktober een tweedelige documentaire aan de Nederlandse literaire klassieker Turks Fruit. Dat heeft NTR laten weten. In het tweeluik blikken onder meer Karina Wolkers, Paul Verhoeven, Gerard Soeteman en Monique van de Ven terug op het succes van de roman van Jan Wolkers en vervolgens de verfilming die Verhoeven ervan maakte.

De expliciete liefdesroman verscheen in november 1969. Het boek stond vol seks en schuttingtaal die veel stof deed opwaaien, maar werd ook erkend als krachtig liefdesverhaal over kunst, liefde en dood. Met het boek beleefde de seksuele revolutie definitief haar doorbraak in Nederland. De roman werd een bestseller en de film – die in 1973 in première ging – is nog altijd de best bezochte Nederlandse bioscoopfilm aller tijden.

In het eerste deel, dat 26 oktober wordt uitgezonden, wordt het succes van het boek tegen het licht gehouden. In het slotdeel, op 2 november, volgt de film. Verhoeven en Van de Ven blikken binnenkort ook terug op het succes in het boek Alles is film, dat eind november verschijnt.