Schrijver Bernlef overleden

Gisteren, 29 oktober 2012 is de schrijver Bernlef overleden. Hersenschimmen is het boek dat het meeste door leerlingen wordt gelezen. In de mediatheek is een tentoonstelling met artikelen en al zijn boeken te zien. Hieronder de in informatie van Literatuurplein . Eind jaren vijftig verbleef (de als Hendrik Jan Marsman op 14 januari 1937 te Sint-Pancras geboren) Bernlef in Zweden. Hij kwam er in de ban van wat hij ervoer als een ‘weerbarstig’ landschap. In 1959 stuurde hij een bundel gedichten en een bundel verhalen in voor de Reina Prinsen Geerligsprijs. Voor de dichtbundel Kokkels kreeg hij de prijs, voor de verhalenbundel Stenen spoelen een eervolle vermelding. In die verhalen schreef hij over mensen in de boerendorpen rond Karlstad. In 2000 verscheen dit dubbeldebuut in herdruk bij Conserve. Vergeten en verdwijnen Vergeten, vergetelheid en onlosmakelijk daarmee verbonden verdwijnen en sterven zijn belangrijke motieven in het werk van Bernlef. Leven is een proces van voortdurend vergeten. Geheugenverlies, vergeten en verdwijnen spelen al een voorname rol in de cyclus ‘Tien verhalen uit Värmland’ in Stenen spoelen. Daarin heeft het zwijgen van de bewoners van een dorp in Zweden alles te maken met vergetelheid en dood. Ook in een roman als De maker (1971), een geraffineerd spel met werkelijkheid en met vervalsing, gaat het om het feit dat de vervalser ‘zichzelf vergeet’, dat zijn eigen persoonlijkheid verdwijnt in zijn imitaties. Hersenschimmen ‘Als iemand in de traditionele Eskimo-cultuur overlijdt, gaat zijn naam na een poos over pasgeboren kinderen. Dat is een prachtige poëtische poging de doden levend te houden. Zo’n cultuur gaat uit van een circulair tijdssysteem, terwijl wij de tijd alleen lineair opvatten.’ Dat zei Bernlef eens in een interview. Ook demente mensen houden zich niet aan de lineaire tijdsopvatting. Ze maken als het ware de cirkel rond door weer terug te keren naar het beginpunt. In Bernlefs werk is Hersenschimmen (1984), zijn roman over dementie, een logische (en in enige verhalen reeds voorbereide) stap. Hij durfde het aan te schrijven vanuit de beleving van een dementerende man.